1. Giới thiệu về cây lúa nước
Lúa nước là cây lương thực quan trọng bậc nhất tại Việt Nam và nhiều quốc gia châu Á. Từ bao đời nay, cây lúa không chỉ mang lại nguồn lương thực chính – hạt gạo, mà còn gắn bó mật thiết với văn hóa, đời sống và tập quán canh tác của người nông dân Việt Nam.
Nhờ điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa và hệ thống sông ngòi dày đặc, Việt Nam được xem là vùng đất lý tưởng để trồng lúa nước quanh năm. Cây lúa nước (Oryza sativa L.) thuộc họ Hòa thảo, có thân rạ, rễ chùm và phát triển tốt trong môi trường ngập nước.
Một số đặc điểm nổi bật gồm: Thân cây: rỗng, chia thành nhiều đốt.
Lá lúa: dài, hẹp, có gân song song.
Hoa lúa: nhỏ, mọc thành bông ở đầu thân.
Hạt lúa: sau khi thu hoạch và xay xát, trở thành gạo.
2. Quá trình sinh trưởng của cây lúa nước
Cây lúa trải qua 3 giai đoạn chính:
Giai đoạn mạ
Giai đoạn đẻ nhánh – làm đòng
Giai đoạn trổ bông – chín Mỗi vùng miền có thể trồng 2–3 vụ lúa/năm tùy vào điều kiện thời tiết.
3. Kỹ thuật trồng
3.1. Chọn giống lúa phù hợp Các giống phổ biến: OM5451, Đài Thơm 8, ST24, ST25… Nên chọn giống có khả năng chống sâu bệnh, chịu ngập mặn và cho năng suất cao.
3.2. Làm đất và gieo mạ Cày bừa kỹ, san phẳng ruộng. Gieo mạ đều, đảm bảo mật độ vừa phải để cây phát triển tốt.
3.3. Cấy và chăm sóc Cấy lúa đúng thời vụ, không quá dày. Bón phân cân đối: phân đạm, phân lân, kali, và phân hữu cơ giúp đất tơi xốp, tăng độ phì. Phòng trừ sâu bệnh bằng biện pháp sinh học, hạn chế thuốc hóa học.
3.4. Thu hoạch và bảo quản Gặt lúa khi hạt đã chín 85–90%. Phơi khô, xay xát và bảo quản nơi khô ráo để giữ chất lượng gạo.
4. Vai trò của cây lúa nước trong đời sống và kinh tế
Cung cấp lương thực cho hơn 90 triệu người Việt Nam.
Tạo việc làm và thu nhập cho hàng chục triệu nông dân.
Việt Nam là một trong ba nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.