Cam, quýt dễ mắc sâu bệnh gì?
Các loại cây có múi như cam, quýt, chanh, bưởi rất dễ bị sâu bệnh gây hại do đặc điểm sinh trưởng lâu năm, tán lá rậm và trái mọng nước. Đặc biệt trong điều kiện ẩm độ cao, ít nắng, sâu bệnh dễ bùng phát mạnh.
Ba nhóm hại phổ biến nhất là:
- Sâu vẽ bùa
- Rầy chổng cánh (truyền bệnh vàng lá Greening)
- Nấm – bệnh loét, thán thư, ghẻ
1. Sâu vẽ bùa (Phyllocnistis citrella)
Triệu chứng:
- Lá non bị sâu đục thành đường ngoằn ngoèo, như “vẽ bùa”.
- Lá xoăn, méo mó, không phát triển được.
- Tỉ lệ sâu cao → cây ra đọt kém, ảnh hưởng năng suất về sau.
Nguồn: https://thegioinongnghiep.com/blogs/cam-nang-cay-co-mui/bien-phap-phong-tri-sau-ve-bua-gay-hai-tren-cay-co-mui-cam-quyt-chanh-buoi
Cách phòng trị:
- Cắt bỏ lá bệnh, không để sâu phát triển thành bướm.
- Trồng xen cây đuổi côn trùng như húng quế, húng chanh.
- Dùng thuốc:
- Abamectin, Emamectin benzoate, Spinosad
- Phun vào lúc cây ra đọt non, 5–7 ngày sau đọt ra.
2. Rầy chổng cánh – truyền bệnh vàng lá Greening
Triệu chứng:
- Cây có lá nhỏ, vàng không đều, rìa lá cong.
- Trái ít, quay đầu (chóp nhỏ hơn cuống), vị chua gắt.
- Bệnh Greening không có thuốc trị, gây chết cây nếu không xử lý kịp.
Nguồn: https://www.toamxanh.com/blogs/news/ray-chong-canh-chau-a?srsltid=AfmBOoove6IfYkTMTbUdyR0F5R14FShY9NWJ31f-OHFmqm9S99yTcdku
Cách phòng trị:
- Trồng cây giống sạch bệnh, có nguồn gốc rõ ràng.
- Thường xuyên tỉa tán, phun thuốc diệt rầy vào lúc cây ra đọt non.
- Sử dụng thuốc:
- Thiamethoxam, Imidacloprid (gốc cúc tổng hợp)
- Có thể xen thuốc sinh học từ neem, garlic oil để giảm kháng thuốc.
3. Bệnh loét (Xanthomonas), ghẻ (do nấm), thán thư
Triệu chứng bệnh loét:
- Trên lá, trái có vết tròn, lõm giữa, viền vàng.
- Bệnh nặng làm lá rụng, trái rụng, cành khô dần.
- Lây lan mạnh khi mưa nhiều hoặc tưới phun lên tán.
Triệu chứng bệnh thán thư / ghẻ:
- Vết nâu đen, khô, lõm sâu trên trái – khiến trái sẹo, khó bán.
- Lá có vết cháy khô ở mép, lan dần vào trong.
- Cành non bị khô ngọn, đọt héo.
Cách phòng trị:
- Không tưới phun lên lá lúc chiều tối.
- Tỉa cành, dọn sạch cỏ, lá rụng.
- Phun thuốc:
- Copper hydroxide, Mancozeb, Azoxystrobin, Trifloxystrobin
- Sử dụng các loại thuốc sinh học chứa Bacillus subtilis luân phiên với hóa học.
Kỹ thuật chăm sóc giúp cam, quýt ít sâu bệnh
- Tạo tán thông thoáng, không trồng quá dày.
- Tưới sáng sớm, không tưới phun lúc chiều.
- Bón phân cân đối, chú trọng kali – canxi giúp trái chắc, vỏ dày.
- Cắt tỉa thường xuyên, loại bỏ trái và cành bệnh.
- Luân phiên thuốc, không lạm dụng 1 hoạt chất.
Kết luận
Cam, quýt là cây ăn trái lâu năm dễ bị sâu bệnh tấn công. Để cây khỏe, trái đẹp, năng suất cao – bà con cần nắm rõ các dấu hiệu bệnh, hiểu rõ thời điểm sâu phát sinh và xử lý sớm bằng biện pháp tổng hợp.
- Quan sát vườn kỹ lưỡng mỗi tuần
- Trồng giống sạch bệnh, chăm sóc đúng kỹ thuật
- Kết hợp sinh học – hóa học hợp lý, an toàn
Nguồn tham khảo:
- Trung tâm Bảo vệ Thực vật phía Nam – Bộ NN&PTNT
- Viện Cây ăn quả miền Nam (SOFRI)
- Dự án IPM Cây có múi – Đồng bằng sông Cửu Long, 2022–2024