1. Nguồn gốc và đặc điểm của cây dâu
Cây dâu thuộc họ Moraceae, có nguồn gốc từ châu Á, được trồng phổ biến ở các vùng trung du và đồng bằng Việt Nam như Lâm Đồng, Bắc Giang, Nam Định và Hà Đông.
Cây dâu là cây thân gỗ nhỏ, cao khoảng 3–5m, có tán lá rộng và xanh quanh năm. Lá dâu hình tim, mép răng cưa, là nguồn thức ăn chính của con tằm. Quả dâu mọng nước, có màu đỏ tím khi chín, vị ngọt thanh pha chút chua dịu.
2. Vai trò của cây dâu trong nghề tằm tơ
Từ ngàn đời nay, lá dâu là thức ăn duy nhất giúp tằm phát triển khỏe mạnh và cho tơ lụa chất lượng cao. Chính vì vậy, cây dâu được xem là nền tảng của nghề tằm tơ.
Người nông dân Việt Nam thường nói “nhất dâu, nhì tằm, tam tang, tứ canh” để khẳng định tầm quan trọng của cây dâu trong quy trình nuôi tằm. Việc chăm sóc cây dâu chu đáo giúp tằm ăn khỏe, nhả tơ tốt và mang lại sản phẩm lụa mềm mịn, óng ả.
3. Lợi ích và công dụng của cây dâu
Không chỉ phục vụ nghề tằm, cây dâu còn có nhiều giá trị dinh dưỡng và dược liệu:
Quả dâu tằm giàu vitamin C, sắt và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường sức khỏe, làm đẹp da và hỗ trợ tuần hoàn máu.
Lá dâu có tác dụng thanh nhiệt, hạ huyết áp, an thần và giảm đường huyết.
Vỏ rễ cây dâu được dùng trong y học cổ truyền để trị ho, viêm phế quản và cải thiện giấc ngủ.
Ngoài ra, quả dâu còn được chế biến thành nước ép, siro, rượu dâu, mứt – mang lại giá trị kinh tế cao.
ý nghĩa của cây dâu
Nhờ khả năng tận dụng toàn bộ cây – từ lá, quả, thân, rễ, cây dâu mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người trồng.
Ngoài ra, cây dâu còn góp phần bảo tồn nghề truyền thống, phát triển du lịch sinh thái và làng nghề dệt lụa.
Ngày nay, nhiều địa phương đang kết hợp trồng dâu – nuôi tằm – ươm tơ – dệt lụa theo mô hình khép kín, hướng tới sản xuất bền vững và xuất khẩu sản phẩm thủ công cao cấp.
